Bilgi Güvenliği Hakkında Genel Kavramlar

Bilgi Güvenliği Kavramı

Bilgi güvenliği, bilgilerin izinsiz erişimlerden, kullanımından, ifşa edilmesinden, yok edilmesinden, değiştirilmesinden veya hasar görmesinden korunması işlemidir. Ortak amaç mahremiyetin, bütünlüğün ve bilginin ulaşılabilirliğinin korunmasıdır. Bu bağlamda bilgi güvenliğini oluşturan alt unsurların tanımlanması gereklidir. Bu unsular aşağıda görülebileceği üzere şu şekildedir:

Kimlik Sınaması (Authentication)

Kullanıcının sisteme bağlanabilmesi için ilk yapılması gereken işlemdir. Sistem kullanımı sırasında cihaz veya kullanıcının kimliğinin doğrulanmasıdır. Bu işlem ile kullanıcının sahip olduğu kullanıcı adının sistemde kayıtlı olup olmadığı kontrol edilir. Daha sonra kullanıcıya verilen parola da kontrol edilerek doğrulama işlemi yapılır. Doğrulama sağlanırsa kullanıcıya sisteme giriş izni verilir. Bilgisayar ağları ve bilgisayar sistemleri dışında fiziksel sistemler için de çok önemlidir ve bu yüzden akıllı kartlar veya biometrik teknolojilere dayalı kimlik sınama sistemleri kullanılmaya başlanmıştır.

Yetkilendirme (Authorization)

Kullanıcı adı ve parola doğrulaması sağlanan kullanıcıların sisteme, programa veya ağa hangi yetkilerle erişim hakkına sahip olduklarını belirten prensiptir. Sisteme kayıtlı olan kullanıcılar gruplanarak, bu gruplara çeşitli yetkiler verilir. Kullanıcı içerisinde bulunduğu grubun bütün yetkilerine sahiptir. Eğer bir kullanıcı birden fazla gruba üye ise bu gruplara verilen yetkilerin hepsine sahiptir. Güvenliğin tam sağlanabilmesi için kullanıcılara gerekenden fazla yetki verilmemeli, "least privileges" prensipine göre hareket edilmelidir.

İzlenebilirlik (Accountability)

Bir sorun ile karşılaşıldığında sorunun tespitinin sağlanabilmesi için kullanılır. Sistemde bulunan kullanıcıların yaptıkları bütün işlemler ve erişim saatleri kayıt altına alınır. Bir problem çıktığında ise kullanıcı aktivitelerinin tutulduğu bu kayıtlardan sorun anlaşılmaya ve çözülmeye çalışılır.

Gizlilik (Confidentiality)

Bilginin yetkisiz kişilerin eline geçmesini engellemeyi amaçlamaktadır. Bilgi hem bilgisayar sistemlerinde, hem saklama ortamlarında, hem de ağ üzerinde gönderici ve alıcı arasında taşınırken yetkisiz erişimlerden korunmalıdır. Saldırgan bir yapılandırma veya yazılım hatasını istismar ederek yahut sosyal mühendislik teknikleri ile yetkili insanların hatalarını istismar ederek bilgilere izinsiz olarak erişebilir.

Veri Bütünlüğü (Data Integrity)

Amaç, veriyi olması gerektiği şekilde tutmak ve korumaktır. Bilginin bozulmasını, değiştirilmesini, yeni veriler eklenmesini, bir kısmının veya tamamının silinmesini engellemeyi hedefler. Bu durumda veri, haberleşme sırasında izlediği yollarda değiştirilmemiş, araya yeni veriler eklenmemiş, belli bir kısmı ya da tamamı tekrar edilmemiş ve sırası değiştirilmemiş şekilde alıcısına ulaşır.

Kullanılabilirlik (Availability)

Bilginin her an ulaşılabilir ve kullanılabilir olmasını amaçlayan prensiptir. Bilişim sistemlerinin kendilerinden beklenen işi sürekli bir şekilde tam ve eksiksiz olarak yapmasını amaçlamaktadır. Kullanılabilirlik hizmeti, bilişim sistemlerini, kurum içinden ve dışından gelebilecek başarım düşürücü tehditlere karşı korumayı hedefler. Kullanılabilirlik sayesinde, kullanıcılar, erişim yetkileri dâhilinde olan verilere, veri tazeliğini yitirmeden, zamanında ve güvenilir bir şekilde ulaşabilirler.

Güvenilirlik (Reliability-Consistency)

Sistemin öngörülen ve beklenen davranışı ile elde edilen sonuçlar arasındaki tutarlılık durumudur. Sistemin kendisinden beklenen şeyi eksiksiz/fazlasız olarak her çalıştırıldığında tutarlı şekilde yapmasıdır.

İnkâr Edememe (Non-repudiation)

Bu prensip verinin iletildiği gönderici ve alıcı arasında ortaya çıkabilecek iletişim sorunları ve anlaşmazlıkları en aza indirmeyi amaçlar. İki sistem arasında bir bilgi aktarımı yapılmışsa ne gönderen veriyi gönderdiğini, nede alıcı veriyi aldığını inkâr edememelidir. Özellikle gerçek zamanlı işlem gerektiren finansal sistemlerde kullanım alanı bulmaktadır.